Намоз вақти: Қарши
04:10
05:37
12:34
17:28
19:31
20:59
МУҚАДДАС ОИЛА (38-ҚИСМ) ҲАСАД ВА УНИНГ САБАБЛАРИ 1-ҚИСМ
13-07-2020, 14:12
289
Ўқиш режими
+
-
МУҚАДДАС ОИЛА (38-ҚИСМ)
ҲАСАД ВА УНИНГ САБАБЛАРИ 1-ҚИСМ
Ҳасад бошқа бировдаги неъматнинг кетишини орзу қилишдир. Бу хатарли ижтимоий иллат бўлиб, ота-она, тарбиячилар болалар гўдаклигиданоқ унга қарши даволаш чораларини кўриб бормасалар, шубҳасиз, хатарли таъсир ва ёмон натижа намоён бўлади. Ҳасад бир қарашда кўзга ташланавермайди. Шунинг учун одамлар фарзандларини “бундай қусурдан холи” деб, яхши гумон қилади. Шу боис тарбияга масъул кишилар болани зийраклик билан кузатиб, ундаги ҳасад туйғусини тўғри тарбия бериш ва ҳикмат ёрдамида даволашлари, бартараф қилишлари вожиб. Бундай усул салбий натижа, қийинчилик ва руҳий касалликларнинг олдини олади. Ҳасаддан сақланиш, уни даволаш ёки таг-томири билан йўқ қилиш йўлларини баён қилишдан олдин фарзандда ҳасад, қизғаниш, кўролмаслик оловини ёқадиган сабаблар хусусида сўз юритиш тўғрироқ бўлади. Бу сабаблар қуйидаги ҳолатларда мужассам ифодасини топади: –фарзанднинг ўз оиласида муҳаббат, мулойимлик каби баъзи имтиёзларни йўқотишдан қўрқиши. Хусусан, оилада янги фарзанд туғилганда, катта фарзанд чақалоқ бутун меҳр-муҳаббатни ўзига қаратиб олади, деб тасаввур этади; –фарзандларнинг бирини зийрак, бошқасини анқов деб сифатлашга ўхшаш нисбатлар бериш; –фарзанднинг бирига аҳамият бериб, бошқасини эътиборсиз қолдириш. Бир болани кўтариб, ўйин-кулги, ҳадялар билан сийлаб, бошқасини қўрқитиб, ғамхўрлик ва ҳадялардан маҳрум этиш сингари вазиятлар. Севимли фарзанди етказган ёмонлик ва азиятлардан кўз юмиб, бепарво бўлиш ва бошқа фарзанди содир этган озгина хато учун жазолаш; –ўзи камбағал, етишмовчилик билан яшаётгани ҳолда, фарзандини моддият бобида бекаму кўст, бойбадавлат қариндошлари ичига қўйиш .Шу сингари яна бошқа кўп сабаблар фарзандга ёмон таъсир кўрсатиб, уни руҳий хасталик, худбинлик ва ижтимоий очкўзлик сари етаклаши мумкин. Уйқусизлик, ўз-ўзига ишонмаслик ва нафратланишга ўхшаш руҳий заифликлар ҳам шундан келиб чиқади. Ислом дини очиқ ҳасадни ҳикматли тарбия асослари билан муолажа қилади. Тарбиячининг бундай муолажаси, албатта, фарзандларнинг ўзаро дўстлик, иноқлик, муҳаббат ва софликда улғайишларига ёрдам беради. Қалбларида бошқаларга ёрдам бериш, яхшилик қилиш ва меҳрибон бўлиш туйғуларини жамлашларига олиб келади. Ҳасадни даволашдаги тарбиявий усуллар қуйидаги ишларда мужассамлангандир: Ҳасадни даволаш йўллари
1. Фарзандга муҳаббатини сездириб туриш. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) шундай қилар эдилар ва асҳобларини ҳам шунга буюриб, қизиқтириб, амал қилишларини назорат этардилар. Мана, баъзи мисоллар: Имом Термизий ва бошқалар Абдуллоҳ ибн Бариддан, у киши оталаридан ривоят қилади. У киши айтадилар: «Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) хутба ўқиётганларида Ҳасан ва Ҳусан (розияллоҳу анҳум) иккалалари қизил кўйлак кийган ҳолда юриб келиб, қоқилиб йиқилдилар. Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) тушиб икковини кўтариб олдилар ва олдиларига қўйиб: «...мол-мулкларингиз ва фарзандларингиз фитна (гуноҳ, азоб ва машаққат манбаи)дир», деб (Анфол, 28) ўқидилар-да, сўнгра: “Бу икки гўдакнинг юриб келиб, қоқилиб йиқилганини кўриб, сабр қилолмадим ва сўзимни кесиб (тугатмай) уларни кўтардим”, дедилар». Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Ҳасан ва Ҳусайн (розияллоҳу анҳумо) билан бирга ўйнаб, қўллари ва тиззалари билан юрдилар, улар эса икки томонидан осилиб олишди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) юриб: “Қандай яхши сизларнинг туяларингиз ва сизлар қандай яхши тенгсизлар”, деб айтдилар. Яъни, сизлар менга тенгсизлар, сизларни мен тенг кўраман, деган маънода. Имом Бухорий “Ал-Адаб ал-Муфрад”да Ойша онамиздан (розияллоҳу анҳо) ривоят қилади. У киши айтади: «Бир аъробий Пайғамбаримизга (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) келиб: “Гўдакларингизни ўпасизларми, биз ўпмаймиз”, деди. Шунда Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ қалбингдан раҳматини олиб қўйган бўлса, мен нима ҳам қила олардим”, дедилар». Имом Бухорий Абу Ҳурайрадан (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳузурларида Ақраъ ибн Ҳобис Таймий ўтирганида Ҳасан ибн Алини ўпдилар. Шунда у: “Менинг ўнта болам бор, улардан бирортасини ўпганим йўқ”, деди. Бас, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) унга қарадилар ва: “Раҳм қилмаганга раҳм қилинмас”, дедилар. Имом Бухорий “Ал-Адаб ал-Муфрад” китобида Анас ибн Моликдан (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: Бир аёл Ойша (розияллоҳу анҳо) ҳузурига келди. Ойша (розияллоҳу анҳо) унга уч дона хурмо берди. У ҳар бир боласига бир донадан хурмо бериб, ўзига бир дона олиб қолди, иккала боласи хурмони еб бўлиб онасига қарашди. Шунда аёл хурмони иккига бўлиб, болаларига яримтадан берди. Ойша (розияллоҳу анҳо) воқеани Пайғамбаримизга (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) сўзлаб берди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Нимага бу сени ажаблантиради? Батаҳқиқ, аёлнинг фарзандларига меҳрибонлигидан Аллоҳ унга ҳам меҳрибон бўлади”, дедилар. Янги фарзанд дунёга келган вақтда унинг акаси ёки опасида ҳасад уйғонишининг олдини олиши лозим бўлган эҳтиёт чораларига доим эътибор қаратмоқ керак. Хусусан, буни тарбиячилар ва оналар унутмасликлари лозим. Эҳтиёт чорасини янги фарзанд туғилишидан бир неча ой олдиндан кўриб бориш лозим. Янги гўдакни кийинтириш, чўмилтириш, таом едиришда акаси (ёки опаси) ёрдам беришига имконият яратишда зарар йўқ. У гўдак билан бирга ўйнашига рухсат бериш ҳам фойдали бўлиши мумкин, лекин у гўдакка озор бериб қўймаслиги учун доим назорат қилиш керак. Она янги фарзандини эмизиш учун қўлга олганида, ота гўдакнинг акаси билан ўйнаб туриши ёки у билан суҳбатлашиб, меҳр-муҳаббатини билдириши мустаҳабдир. Мақсад севимлилик, маҳбублик, меҳр улашиш бобида ака гўдак билан тенг эканини билдиришдир. Буларни улуғ тарбиячи (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) юқорида айтиб ўтганимиз бир неча ҳадисларда баён қилганлар. Шундай экан, тарбиячилар фарзандлари ўзаро муҳаббатли, бир-бирига ёрдам берувчи ва очкўзлик, нафрат, худбинликдан холи бўлишларини хоҳласалар, улуғ муаллим Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) йўлларидан юрсинлар.
Ўзбекистон Мусулмонлари идораси раиси, муфтий
Шайх Усмонхон Алимов нинг
“Оилада фарзанд тарбияси” китобидан
Шайх Усмонхон Алимов нинг
“Оилада фарзанд тарбияси” китобидан
Энг кўп кўрилган
Ислом
Фойдали ҳаволалар
© Ўзбекистон мусулмонлари идораси Қашқадарё вилоят вакилиги расмий сайти
© nasafziyo.uz 2020.
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган.
Сайтдан маълумот олинганда манба кўрсатилиши шарт.
© nasafziyo.uz 2020.
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган.
Сайтдан маълумот олинганда манба кўрсатилиши шарт.
МАНЗИЛИМИЗ:
Ўзбекистон, Қашқадарё, Қарши, 100180
Ўзбекистон, Қашқадарё, Қарши, 100180
