Намоз вақти: Қарши
04:08
05:35
12:34
17:29
19:32
21:00
Изнсиз бировнинг уйига назар солманг
4-02-2023, 10:31
92
Ўқиш режими
+
-
Ислом динида ҳам бировнинг уйига изнсиз назар солиш, уй эгаларидан рухсатсиз кириш таъқиқланади.
Аллоҳ таоло “Қуръони карим”да: “ Ўз уйларингдан ўзга уйларга то рухсат берилмагунча ва уй эгаларига салом бермагунларингча кирманглар! ”, дейди. ( Нур сураси, 27-28 оятлар).
Пайғамбаримиз ( с.а.в.): “ Кимки бировнинг уйига рухсатсиз қараса, қараган кўзга кўрмай қолиш даражада зарар берилса, уни учун хун ҳам, қасос ҳам йўқ” дейдилар. ( Бухорий ва Термизий ривояти). Бировнинг манзилига рухсат сўраб, уй эгаларининг розигини олган ҳолда уларга тинчлик тилаб кирилади.
Албатта, бировнинг уйига бемаҳал бориш, уларни нотинч қилиш, дарвозасини ҳа деб, уриш одобсизлик ҳисобланади. Бу одобсизликлардан ўзимизни сақламоғимиз лозим бўлади. Бирор кишини у яшаётган хонадондан чақириш ва ундан хонадонига кириш учун рухсат олиш ҳақидаги қуйидагиларга амал қилишимиз лозим:
Аллоҳ таоло “Қуръони карим”да: “ Ўз уйларингдан ўзга уйларга то рухсат берилмагунча ва уй эгаларига салом бермагунларингча кирманглар! ”, дейди. ( Нур сураси, 27-28 оятлар).
Пайғамбаримиз ( с.а.в.): “ Кимки бировнинг уйига рухсатсиз қараса, қараган кўзга кўрмай қолиш даражада зарар берилса, уни учун хун ҳам, қасос ҳам йўқ” дейдилар. ( Бухорий ва Термизий ривояти). Бировнинг манзилига рухсат сўраб, уй эгаларининг розигини олган ҳолда уларга тинчлик тилаб кирилади.
Албатта, бировнинг уйига бемаҳал бориш, уларни нотинч қилиш, дарвозасини ҳа деб, уриш одобсизлик ҳисобланади. Бу одобсизликлардан ўзимизни сақламоғимиз лозим бўлади. Бирор кишини у яшаётган хонадондан чақириш ва ундан хонадонига кириш учун рухсат олиш ҳақидаги қуйидагиларга амал қилишимиз лозим:
- Аввало бировнинг уйига рухсат сўраб кириш учун муносиб вақт танлаш лозим; Одамлар тунда уйқуда бўлган пайтларида, тонгда жуда эрта ёки туш пайтида ҳордиқ чиқараётган пайтларида уларни безовта қилиб қўйишдан эҳтиёт бўлиш зарур;
- Эшикни қаттиқ урмасдан, балки секинлик билан тақиллатиш лозим. Чунки уй эгаларига озор бериб қўйиш мумкин; ( Қўнғироқ тугмасини кўп марта қайта-қайта босиш ҳам шу ҳолатга киради).
- Эшикни бармоқ ёки тирноқ билан оҳиста тақиллатиш лозим. ( Эшикда қўнғироқ ўрнатилган бўлса, у қўнғироқ тугмасини секин босиш лозим).
4. Эшикни тақиллатгандан сўнг бир муддат тўхтаб туриш лозим. Чунки хонадон аҳли тақиллатишни эшитгандан сўнг тайёрланиб чиқади. Буни учун эса маълум муддат керак.
5. Эшикни тақиллатгандан сўнг бир ёнга ўтиб туриш лозим. Чунки бировнинг уйига берухсат назар солиш одобсизликдир.
6. Эшикни тақиллатганда, уй эгаларидан биров “ким” деб сўраса, уй эгаларига безовта қилганлиги учун узрини айтиб, исми шарифини тўлиқ айтиши лозим.
7. Эшикни тақиллатган киши ичкарига кирмоқчи бўлса, албатта, уй эгаларининг рухсатини кутиш лозим. Уй эгасининг ҳовлида ўйнаб юрган фарзанди беихтиёр уйидагилари рухсат бермасдан “келинг” дейиши эътиборга олинмаслиги керак. Ҳатто уйига қайтиб келган киши кириш учун ўз уй аҳлидан рухсат сўраши яхши фазилат ҳисобланади. ( Масалан, ўз хонадонига тамоғини қириб, ёки йўталиб кириши ҳам шу рухсат сўрашга ўтади).
8. Эшикни тақиллатганда, ичкари томондан уй эгаси ўз узрини айтиб, эшикни очиб қарши оломаслигини айтса, унинг узрини тўғри қабул қилиш лозим. ( Масалан, уйда эркак ёки аёл ёлғиз бўлмиши мумкин).
9. Эшик тақиллатганда, уй эгалари ичкарига қайтишга рухсат беришмаса, келган киши қайтиб кетиши лозим. У кириш учун бошқа баҳоналар қилмаслиги керак. Бу ҳақда “Қуръони карим”да шундай дейилади: “ Бас, агар у (уй) ларда ҳеч кимни топмасангиз, унда то сизларга рухсат берилмагунча уларга кирмангиз! Агар сизларга “ қайтингиз!” дейилса, қайтиб кетаверингиз!”( Нур сураси, 28-оят).
Донишмандлардан бири ўз ўғлига насиҳат қилиб шундай деган экан:
Ўзгалар хонадонига борсанг, эй ўғил,
Улардан киришга изн сўра аввал.
Рози бўлишса ,уларнинг уйига киргил,
“Йўқ” десалар, ортга қайтгил, ҳар маҳал.
Хонадон эгаси ҳам дарвозадан чақириб келган одамга имкони борича тезроқ жавоб қайтариши лозим. Чақириб келган одамга узоқ вақт жавоб бермай, уни кўп куттириб қўйишлик одобсизликка киради. Мабодо, уй эгаси эшикни очиб, келган кишини қарши ололмаса, сабаби ва узрини айтиб қўйиши лозим.
Изн сўраш маданиятли кишиларнинг одатларидандир. Бу одатларга амал қилиш туфайли инсонлар орасида турли хил фитна, хижолат, нотинчликларнинг келиб чиқишини олди олинади. Изн сўраш одоблари инсонлар орасида ўзаро ҳурмат-эҳтиром, бир-бировларга нисбатан меҳр-муҳаббат, юксак инсоний фазилатларни намоён қилиш каби хислатлар мустаҳкамланади.
Р. Акбаров,
ЎМИнинг Қашқадарё вилоятдаги вакиллик ходими
5. Эшикни тақиллатгандан сўнг бир ёнга ўтиб туриш лозим. Чунки бировнинг уйига берухсат назар солиш одобсизликдир.
6. Эшикни тақиллатганда, уй эгаларидан биров “ким” деб сўраса, уй эгаларига безовта қилганлиги учун узрини айтиб, исми шарифини тўлиқ айтиши лозим.
7. Эшикни тақиллатган киши ичкарига кирмоқчи бўлса, албатта, уй эгаларининг рухсатини кутиш лозим. Уй эгасининг ҳовлида ўйнаб юрган фарзанди беихтиёр уйидагилари рухсат бермасдан “келинг” дейиши эътиборга олинмаслиги керак. Ҳатто уйига қайтиб келган киши кириш учун ўз уй аҳлидан рухсат сўраши яхши фазилат ҳисобланади. ( Масалан, ўз хонадонига тамоғини қириб, ёки йўталиб кириши ҳам шу рухсат сўрашга ўтади).
8. Эшикни тақиллатганда, ичкари томондан уй эгаси ўз узрини айтиб, эшикни очиб қарши оломаслигини айтса, унинг узрини тўғри қабул қилиш лозим. ( Масалан, уйда эркак ёки аёл ёлғиз бўлмиши мумкин).
9. Эшик тақиллатганда, уй эгалари ичкарига қайтишга рухсат беришмаса, келган киши қайтиб кетиши лозим. У кириш учун бошқа баҳоналар қилмаслиги керак. Бу ҳақда “Қуръони карим”да шундай дейилади: “ Бас, агар у (уй) ларда ҳеч кимни топмасангиз, унда то сизларга рухсат берилмагунча уларга кирмангиз! Агар сизларга “ қайтингиз!” дейилса, қайтиб кетаверингиз!”( Нур сураси, 28-оят).
Донишмандлардан бири ўз ўғлига насиҳат қилиб шундай деган экан:
Ўзгалар хонадонига борсанг, эй ўғил,
Улардан киришга изн сўра аввал.
Рози бўлишса ,уларнинг уйига киргил,
“Йўқ” десалар, ортга қайтгил, ҳар маҳал.
Хонадон эгаси ҳам дарвозадан чақириб келган одамга имкони борича тезроқ жавоб қайтариши лозим. Чақириб келган одамга узоқ вақт жавоб бермай, уни кўп куттириб қўйишлик одобсизликка киради. Мабодо, уй эгаси эшикни очиб, келган кишини қарши ололмаса, сабаби ва узрини айтиб қўйиши лозим.
Изн сўраш маданиятли кишиларнинг одатларидандир. Бу одатларга амал қилиш туфайли инсонлар орасида турли хил фитна, хижолат, нотинчликларнинг келиб чиқишини олди олинади. Изн сўраш одоблари инсонлар орасида ўзаро ҳурмат-эҳтиром, бир-бировларга нисбатан меҳр-муҳаббат, юксак инсоний фазилатларни намоён қилиш каби хислатлар мустаҳкамланади.
Р. Акбаров,
ЎМИнинг Қашқадарё вилоятдаги вакиллик ходими
Энг кўп кўрилган
Ислом
Фойдали ҳаволалар
© Ўзбекистон мусулмонлари идораси Қашқадарё вилоят вакилиги расмий сайти
© nasafziyo.uz 2020.
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган.
Сайтдан маълумот олинганда манба кўрсатилиши шарт.
© nasafziyo.uz 2020.
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган.
Сайтдан маълумот олинганда манба кўрсатилиши шарт.
МАНЗИЛИМИЗ:
Ўзбекистон, Қашқадарё, Қарши, 100180
Ўзбекистон, Қашқадарё, Қарши, 100180
