АЁЛ КИШИ ЭРИНИНГ ФАМИЛИЯСИГА ЎТИШИ МУМКИНМИ?
4023
2-02-2021, 16:56
497
Ўқиш режими
+
-
САВОЛ:
Ассаламу алайкум. Исломда аёл турмушга чиқаётганида эрини фамилиясини олиш мумкин эмас деб эшитганман. Ростдан ҳам шундайми?
ЖАВОБ:
Ва алайкум ассалом. Шаръий жиҳатдан хотин эрнинг фамилиясига ўтиши жоиздир. Аёл бу масалада ихтиёрий бўлиб, уни бу ишга мажбурлаб бўлмайди.
Шуни ҳам эслатиб ўтиш жоизки, бу урф бизга ўзга халқлардан кириб келган ва ота-боболаримиз ичида бу урф мавжуд бўлмаган. Исломдаги асл қоида ҳамма ўз отасининг номи билан чақирилиши керак. Ҳатто асраб олинган фарзандлар ҳам. Қуръони каримда:
ادْعُوهُمْ لِآبَائِهِمْ ...
"У (асранди бола)ларни оталарининг номи билан чақиринглар...", дейилган (Аҳзоб сураси, 5-оят).
Ўз отаси бўлмаган одамни бу менинг отам, деб ва бунинг изидан келиб чиқадиган шаръий ҳукм (мерос, маҳрамлик, нафақа ва бошқа)ларни даъво қилиш, шариатда ҳаром қилинган ишлардандир. Бу ҳақда ҳадиси шарифларда баён қилинган. Ҳатто мўминларнинг оналари ҳам Пайғамбаримиз алайҳиссаломга нисбат берилмадилар (масалан, Оиша бинти Абу Бакр дейилган).
Лекин зарурат бўлганда масалан, яшаб турган давлатида талаб шундай бўлса ёки урфда эрининг фамилиясига ўтиш мавжуд бўлса, албатта, ўша одамнинг фарзанди эканини даъво қилмасдан, унинг фамилиясига ўтиши жоиздир.
Қадимдан одамлар орасида ўзаро бир-бирларини таниш турли йўллар билан бўлган. Фалончининг ўғли, фалончининг мавлоси (яъни, озод қилган қули), фалончининг хотини каби нисбат бериш ҳолати жорий бўлган. Эрининг фамилиясига ўтиш ҳам гўё фалон оилага келин бўлган дегани кабидир. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.